.
ارديبهشتماه سال جاري رييس سازمان امور مالياتي كشور، دستورالعمل رسيدگي به تراكنشهاي بانكي مشكوك را ابلاغ كرد و هدف از صدور اين ابلاغيه را نيز مقابله با فرار مالياتي و پولشويي عنوان كرد. سيدكامل تقوينژاد آن زمان توضيح داد كه اين دستورالعمل به معناي سرككشي به حسابهاي بانكي مردم نيست و كارگروههاي ويژه مالياتي فقط حسابهاي بانكي افرادي را كنترل ميكنند كه توسط دستگاههاي ذيربط، «مشكوك» اعلام شده باشد. 7ماه از ابلاغ اين دستورالعمل ميگذرد و سازمان امور مالياتي ميگويد رسيدگي به حسابهاي مشكوك هنوز به مرحله اجرا درنيامده و همچنان در حد بخشنامه است. اما طبق اخبار رسيده به «تعادل» اين ابلاغيه بدون جاروجنجال رسانهيي در حال اجراست و ميانگين ماهانه آن 10تراكنش بانكي مشكوك واصله به سازمان امور مالياتي تخمين زده ميشود.
نقطه شروع
به گزارش «تعادل» در ارديبهشتماه امسال ابلاغيهيي بهشماره 200.95.505 از سوي سازمان امور مالياتي به سازمانهاي ذيربط آن صادر شد كه بهمنزله آن تمام ادارههاي كل سازمان امور مالياتي موظف شدند با تشكيل گروههاي رسيدگي اطلاعات تراكنشهاي بانكي را به صورت متمركز به ادارات اطلاعات و خدمات مالياتي ارسال و مورد رسيدگي قرار دهند. به محض اعلام اين خبر از سوي سازمان امور مالياتي، فضاي نااطميناني بر افكار عمومي حاكم شد و برخي رسانهها اين بخشنامه را به معناي «سرككشي به حسابهاي بانكي» اعلام كردند. رييس سازمان امور مالياتي همان زمان به فاصله چند روز بعد از انتشار بخشنامه، سرككشي به حسابهاي بانكي را تكذيب كرد و گفت: «سازمان امور مالياتي صرفا مجاز است از اطلاعات بانكي در امر تشخيص ماليات بهرهبرداري كند و در صورت تخلف از سوي افراد بررسيكننده، مطابق قانون برخورد خواهد شد». 7ماه از ابلاغ اين بخشنامه پر سروصدا ميگذرد و حالا طبق تصويري كه مشاهده ميكنيد، اجراي آن آغاز شده است. هرچند روابط عمومي سازمان امور مالياتي به «تعادل» گفته است، اين دستورالعمل در حد بخشنامه است و هنوز به مرحله اجرا درنيامده است. در تصوير روبهرو كه تاريخ صدور آن روز اول آذرماه است، نوشته شده است: «با احترام در اجراي بخشنامه 200.95.505 مورخ 04/02/95، با توجه به اطلاعات تراكنشهاي واصله از حساب بانكي جنابعالي… خواهشمند است با رويت اين نامه ظرف 3روز با در دست داشتن كپي شناسنامه، كارت ملي و اسناد و مدارك مرتبط جهت پارهيي توضيحات بهنشاني… واحد اطلاعات و خدمات مالياتي مراجعه فرماييد. ضمنا عدم مراجعه شما مانع از رسيدگي به تراكنشهاي بانكي نخواهد شد.»
اجراي پشتپرده
يك منبع آگاه در سازمان امور مالياتي كه خواست نامش فاش نشود در همين رابطه به «تعادل» ميگويد: «بهمحض صدور بخشنامه 505، كار رسيدگي به تراكنشهاي بانكي مشكوك در سازمان آغاز شد و تاكنون گزارشهاي زيادي به مرحله بررسي رسيده است.» اين منبع با بيان اينكه حتي اگر اجراي اين بخشنامه به معناي سرككشي به حسابهاي بانكي باشد، دادوقالي نبايد داشته باشد و مودي كه حسابش شفاف است، نبايد نگران اين موضوع باشد، ميگويد: «كساني كه اين اقدام سازمان مالياتي را پر جار و جنجال و مناقشهبرانگيز جلوه ميدهند، كساني هستند كه ميخواهند آب را گلآلود كنند و به نفع خود از آن ماهي بگيرند. كسي كه سلامت اقتصادي دارد اصلا از بررسي حساب خود نميترسد.»
در بخشنامه 505 رسيدگي به تراكنشهاي بانكي با برچسب «مشكوك» مشخص شده است. سازمان امور مالياتي به چه گردش حسابهايي مشكوك ميگويد؟ اين منبع در اين رابطه توضيح ميدهد: «هر گردش حساب بانكي كه مغاير و نامتناسب با نوع شغل دارنده حساب باشد، براي سازمان يك حساب مشكوك است. به عنوان مثال ما در بررسيهاي خود به موردهايي رسيديم كه يك كارخانهدار، امور بانكي خود را با حساب يك كودك 10 ساله انجام ميداد و خب طبيعي است كه براي سازمان امور مالياتي اين سوال پيش بيايد و آن را پيگيري كند كه حساب ميلياردي در گردش چرا به نام يك كودك 10 ساله است. يا گردش بانكي كسي كه پرونده مالياتي ندارد يا شركتي كه سهامداران آن از حساب شخصي خود براي امور شركت استفاده ميكنند، همگي اينها موردهاي مشكوكي بوده كه بهمعناي كتمان درآمد است و بايد مورد بررسي و پيگيري قانوني قرار بگيرند.»
مزاياي اجرا
بررسي متن بخشنامه 505 نشان ميدهد، سازمان امور مالياتي پس از رويت تراكنش حساب بانكي مشكوك چنانچه تراكنشهاي بانكي واصله، متعلق به اشخاص حقوقي يا اشخاص حقيقي كه داراي يك پرونده در نظام مالياتي هستند، باشد، بلافاصله و حداكثر ظرف مدت ۵ روز كاري پس از دريافت اطلاعات تراكنشهاي بانكي، اين اطلاعات در اختيار گروه رسيدگي ويژه قرار گيرد. اما اگر تراكنشهاي بانكي واصله، متعلق به اشخاص حقوقي يا اشخاص حقيقي كه داراي يك پرونده در نظام مالياتي هستند، باشد حداكثر ظرف مدت 2هفته پس از دريافت اطلاعات تراكنشهاي بانكي، اين اطلاعات در اختيار گروه رسيدگي ويژه قرار گيرد. چنانچه تراكنشهاي بانكي واصله، متعلق به اشخاص حقيقي و حقوقي فاقد پرونده در نظام مالياتي كشور باشد، حداكثر ظرف مدت 2هفته پس از دريافت اطلاعات تراكنشهاي بانكي، اقدام ميشود. اما اگر اين موديان از رفتن به سازمان امور مالياتي سر باز بزنند، چه سرنوشتي بهدنبال آنهاست؟ در بخشنامه آمده است: «در صورتي كه اين اشخاص در پاسخ به دعوت كتبي به عمل آمده از طرف ادارات اطلاعات و خدمات مالياتي از مراجعه حضوري يا ارسال پاسخ كتبي ظرف مدت 5روز كاري خودداري نكنند، ادارات مذكور اطلاعات تراكنشهاي بانكي را در اختيار گروه رسيدگي ويژه قرار ميدهند. چنانچه در بررسيهاي تكميلي گروه رسيدگيكننده مشخص شود كه تراكنشهاي بانكي واصله مرتبط با فعاليتهاي اقتصادي صاحب حساب بوده است، بايد منبع تشكيل پرونده متناسب با اطلاعات تكميلي به دست آمده، اصلاح شود». منبع آگاه در سازمان امور مالياتي نيز در اين رابطه ميگويد: «پيگرد قانوني اين حسابهاي مشكوك تا مرحله آخر در دست خود سازمان و نه مراجعي همچون قوه قضاييه است. اگر مودي طبق دستورالعمل براي شفافسازي حساب خود به سازمان مراجعه نكند، اصول اجرا، حساب مودي را مسدود ميكند و حتي تا دستور ممنوعالخروج كردن مودي نيز ميتواند پيش برود.»
اين منبع آگاه معتقد است، اگر بهدنبال ايجاد نظام مالياتي فربه و عادلي در كشور هستيم، بايد بدانيم كه يكي از عناصر اصلي آن در دست داشتن اطلاعات كامل موديان براي سازمان امور مالياتي است تا بتواند پس از راستيآزمايي، عدالت مالياتي را برقرار كند. «رسيدگي به تراكنشهاي بانكي مشكوك» به منزله بالا بردن همين اطلاعات است و البته اگر مسائل پولشويي نيز در كنار آن مطرح شود، گزارش آن توسط سازمان امور مالياتي پيگيري ميشود اما در اصل، اجراي اين دستورالعمل بيشتر براي مقابله با فرار مالياتي است.
بعد از 7ماه از اجراي دستورالعمل يادشده هنوز آمار دقيق تعداد تراكنشهاي مشكوك واصله سازمان امور مالياتي اعلام نشده است، هرچند اعلام آمار و ارقام اجراي آن ميتواند كمك زيادي به مردم كرده و موديان را مجبور به شفافسازي گردشهاي بانكي بكند، اما بهنظر ميرسد به دليل نزديكشدن به انتخابات سازمان امور مالياتي بهدور از اعلام خبري و بدون ايجاد حساسيت قصد دارد اين برنامه را پيش ببرد. برآوردي كه ميتوان از تعداد تراكنشهاي بانكي مشكوك واصله داشت، بهطور ميانگين كمتر از 10 عدد در ماه است.
منبع: روزنامه تعادل