به نقل از جهان صنعت : گروه بازرگانی- بر اساس آنچه سخنگوی گمرک ایران اعلام کرده است، ارزش تجارت خارجی ایران در پاییز امسال با رشد ۲۵ درصدی به ۲۷ میلیارد رسیده است. به گفته سید روحاله لطیفی، کل تجارت کشور در ۹ماهه امسال ۱۲۲میلیون و ۴۵۲ هزار تن کالا به ارزش ۷۲ میلیارد و ۸۳ میلیون دلار بود که سهم فصل پاییز ۴۳ میلیون و ۳۱۸ هزار تن به ارزش ۲۷میلیارد و ۱۵۶ میلیون دلار بوده است.
در این میان وضعیت صادرات در فصل پاییز نیز نشان میدهد که از مجموع صادرات ۹۲ میلیون و ۳۳۳ هزار تنی کشور به ارزش ۳۵ میلیارد و ۱۴۱ میلیون دلار در ۹ماه سال، ۳۲ میلیون و ۳۳۷ هزار تن کالا به ارزش ۱۳ میلیارد و ۳۳۵ میلیون دلار در فصل پاییز به سایر کشورها صادر شد که نسبت به پاییز سال قبل از لحاظ ارزش ۱۷ درصد، نسبت به تابستان سال جاری ۲۰ درصد و نسبت به فصل بهار ۲۵درصد افزایش داشته است. این در حالی است که به گفته رییس کنفدراسیون صادرات ایران، اگر قید و بندهایی که به پای صادرات در سه سال گذشته بسته شد نبود، صادرات امروز بسیار بالاتر از ارقام کنونی میشد.
آنطور که فعالان حوزه تجارت میگویند، در دولت سیزدهم شرایط تنفس صادرات بهتر از سال قبل است اما همچنان صادرکنندگان در بحث حملونقل و… با مشکلات جدی مواجه هستند که اگر سازمان توسعه تجارت و سازمان برنامه و بودجه در این خصوص همراهی نکنند، مشکلات صادرات جدیتر خواهد شد. این در حالی است که به باور کارشناسان، افزایش صادرات یک اتفاق نیست بلکه مشکلات باید ریشهای حل شوند.
همچنین روند یکپارچهسازی تصمیمگیری کاری است که باید صورت پذیرد و یک مرکز فرماندهی تصمیمگیری تجارت خارجی را بر عهده بگیرد. در مراسم تقدیر از صادرکنندگان نمونه استان تهران که در مرکز همایش کتابخانه ملی برگزار شد، صادرکنندگان همچنین درخواست کردند که بانک مرکزی نرخهای موجود در بازار ارز را به هم نزدیک کند.
در ۴۰ سال گذشته همواره کسری بودجه داشتیم
در جریان برگزاری این مراسم، رییس اتاق بازرگانی تهران گفت: در ۴۰ سال گذشته همواره با کسری بودجه مواجه بودهایم و میزان درآمدمان از میزان هزینه کمتر بوده است. این در حالی است که اگر این اتفاق برای بنگاه یا خانوار صورت گیرد، آن خانواده و آن شرکت ورشکسته میشود، اما چنین اتفاقی برای دولتها رخ نمیدهد زیرا از ذخایر و منابع استفاده میکنند و تهنشین شدن این منابع و ذخایر مردم روز به روز فقیرتر میشوند.
مسعود خوانساری اظهار کرد: صادرات در این موقعیت با وجود مشکلات فراوان کار بزرگی است و افتخار بزرگی برای همه از جمله دولت است.
رییس اتاق بازرگانی تهران گفت: کسری را دولتها از محل چاپ پول تامین میکنند و چاپ پول نیز یعنی دست کردن در جیب مردم و جبران از این طریق و به طور کلی یعنی افزایش قیمتها.
خوانساری اظهار داشت: کشورها تلاش دارند ارزش پول را پایین نگه دارند تا بازارهای صادراتی جهان را به دست آوردند و با این کار چین تقریبا تمام بازارهای صادراتی دنیا را به دست آورده است و یکی از دعواهای آمریکا و چین نیز همین موضوع است که چین هیچگاه اجازه نمیدهد ارزش واقعی یوان مطرح شود و همیشه ارزش آن را پایینتر نگه میدارد.
وی افزود: ترکیه نیز به دلیل مشکلات در اقتصاد دچار تورم بسیار بالایی در سال گذشته شد ولی از این موقعیت بهره برد و صادرات را به ۲۲۰ میلیارد دلار رساند و از این مشکل و بحث تورم به وجودآمده استفاده کرد و صادرات را افزایش داد. اما متاسفانه ما در کشور از این تهدیدها استفاده نمیکنیم و آن را به فرصت تبدیل نمیکنیم.
خوانساری با اشاره به کاهش ارزش پول در سال ۶۷ گفت: در این سال با صادرکنندگان برخورد شد و مشکلات آنها حل نشد و با ۲۰۰ بخشنامه متناقض نه تنها نتوانستیم از فرصت صادرات استفاده کنیم، بلکه کاهش صادرات را نیز تجربه کردیم.
تجارت تریاک هم سود ارز ۴۲۰۰ تومانی را ندارد
رییس اتاق بازرگانی تهران بیان داشت: دولت ایران یک دولت با درآمد نفتی است و خود را بینیاز از بخش خصوصی میداند و حتی بخش خصوصی همیشه طالب دریافت ارز دولتی است و حتی با وجود اختلاف بین ارز دولتی و آزاد فکر میکنم که تجارت تریاک نیز چنین سودی ندارد.
خوانساری افزود: متاسفانه از آنجا که دولت تولیدکننده ارز است، خود را بینیاز از بخش خصوصی میداند و فقط در مواقعی که دچار مشکل میشود، به سراغ بخش خصوصی میآید.
وی بیان داشت: از سال ۸۴ تا ۹۲ نزدیک به ۷۰۰ میلیارد دلار ارز در کشور داشتیم در همین سالها بیشترین واردات انجام شده و در آن زمان قیمت موز نزدیک به نصف قیمت سیب درختی بود و به عبارتی به کالاهای وارداتی سوبسید پرداخت میشد و حتی از خلال دندان و سنگ قبر و… از چین وارد کشور میشد.
به گفته وی، با وجود اختلاف محسوس بین ارز ۴۲۰۰ تومانی و آزاد فکر میکنم که تجارت تریاک هم سود ارز ۴۲۰۰ تومانی را ندارد.
رییس اتاق بازرگانی تهران گفت: دولتها وقتی ارز دارند، ارزها را وارد بازار میکنند و موجب تورم میشوند و وقتی هم ارز ندارند اقدام به چاپ پول میکنند و از این طریق موجب تورم میشوند.
وی بیان داشت: اگر به صادرات به عنوان جزئی از اقتصاد کشور توجه شود میتواند رشد داشته باشد. در سالهایی صدور خدمات فنی حدود ۵ تا ۶ میلیارد بوده است، اما امروز به کمتر از ۲۰۰ میلیون دلار رسیده است، لذا این موضوع نیاز به بررسی دارد.
قیمتگذاری کالاهای تولیدی، مخربترین کار
خوانساری بیان داشت: مخربترین کار ممکن قیمتگذاری کالاهای تولیدی است و همین کار نیز در مورد قیمتگذاری ارز از سال ۹۷ تا ۱۴۰۰ انجام شد و صادرکننده مجبور بود که ارز را با قیمت پایین به سامانه نیما بفروشد و وارکننده با آن کالا وارد کند و با هر قیمتی که میخواهد آن کالا را در بازار به فروش برساند.
رییس اتاق بازرگانی تهران اظهار داشت: ترکیه بدون نفت و معدن صادرات بالایی دارد، اما ما با وجود اینکه دومین منبع گاز دنیا هستیم با مشکلات قطع گاز و غیره مواجه هستیم.
بانک مرکزی نرخهای مختلف ارز را به هم نزدیک کند
رییس کنفدراسیون صادرات نیز با بیان اینکه امیدواریم بانک مرکزی نرخهای موجود در بازار ارز را به هم نزدیک کند، گفت: صادرکنندگان در بحث حملونقل با مشکلات جدی
مواجه هستند.محمد لاهوتی افزود: امسال ۴٩ شرکت برای حضور در فرآیند انتخاب صادرکننده نمونه استان تهران اعلام آمادگی کردند که از این میان ارزیابی ٣٩ شرکت در کارگروه با ضوابط موجود آغاز شد که بر این اساس ١۵ شرکت به عنوان صادرکننده ممتاز، نمونه و شایسته تقدیر انتخاب شدند. وی تصریح کرد: علیرغم خودتحریمیها و تحریمهای بینالمللی شرکتهای صادرکننده تلاش کرده بودند کالاهای خود را به مقاصد هدف صادراتی برسانند. بر این اساس یک شرکت به عنوان صادرکننده ممتاز، ١١ شرکت به عنوان صادرکننده نمونه و سه شرکت به عنوان شایسته تقدیر انتخاب شدند.
لاهوتی در ادامه گفت: در حال حاضر تغییر دولت و سیاستهای صادراتی را شاهد هستیم و در دولت سیزدهم شرایط تنفس صادرات بهتر از سال قبل است و اگر همین روند ادامه یابد شاهد رشد صادرات خواهیم بود؛ پس اگر قید و بندهایی که به پای صادرات در سه سال گذشته بسته شد، نبود، صادرات امروز بسیار بالاتر از ارقام کنونی میشد.
ضرورت روند یکپارچهسازی تصمیمگیری
رییس کنفدراسیون صادرات ایران افزود: با پایش قوانین و رفع برخی موانع شاهد رشد ۴٠ درصدی صادرات در ۹ ماهه هستیم ولی افزایش صادرات یک اتفاق نیست بلکه مشکلات باید ریشهای حل شوند و در عین حال رفع موانع اتفاق افتد تا امیدوار به تداوم رشد ۴٠ درصدی صادرات باشیم.
وی ادامه داد: صادرکنندگان در بحث حملونقل با مشکلات جدی مواجه هستند؛ هزینه حملونقل ٣٠ درصد هزینه صادرات را دربر میگیرد پس اگر سازمان توسعه تجارت و سازمان برنامه و بودجه یارانه حملونقل ندهند مشکلات صادرات جدیتر خواهد شد.
لاهوتی افزود: روند یکپارچهسازی تصمیمگیری باید صورت گیرد. این در حالی است که یک مرکز باید فرماندهی تصمیمگیری تجارت خارجی را به عهده گیرد. رییس کنفدراسیون صادرات ایران گفت: امیدواریم بانک مرکزی نرخهای موجود در بازار ارز را به هم نزدیک کند تا امکان حضور صادرکنندگانی که از منابع ارزی ارزان برای تولید کالای صادراتی استفاده نمیکنند در نیما فراهم شود و برای عرضه ارز در این سامانه حضور جدیتری داشته باشند.
موانع و مصوبات متناقض
یداله صادقی رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران نیز در این مراسم گفت: علیرغم محدودیتهای موجود در سال جاری بالغ بر ١٢ هزار میلیارد تومان سرمایهگذاری صنعتی داشتهایم که یا واحدهای موجود اضافه شدهاند یا واحدهای موجود توسعهیافتهاند. وی با بیان اینکه ٢۴ هزار کارت بازرگانی در کشور فعال است، افزود: از ۱۷ هزار کارتی که در تهرات صادر شده، ١٣ هزار کارت بازرگانی فعال است.
صادقی گفت: بر اساس آمارها، در ۹ ماهه ١۴٠٠ یک میلیارد و ٢٩ میلیون دلار صادرات غیرنفتی از استان تهران صورت گرفته که حدود ٣٢ درصد صادرات کشور را دربر میگیرد. وی افزود: در حوزه تولید البته مشکلاتی داریم که شامل ایجاد موانع و مصوبات متناقض است؛ اما در جهت تامین منابع مالی و ایجاد زیرساختهای تجاری نیازمند کمک هستیم و یکی از موانع توسعه صادرات غیرنفتی هم متناسب نبودن زیرساختها با تعداد صادرکنندگان است. رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران اظهار کرد: در حوزه بازگشت ارز و تسهیل آن باید اتفاقات موثرتری در کشور صورت گیرد تا توسعه صادرات به خوبی صورت گیرد.
آغاز تجارت آزاد با اوراسیا از سال آینده
همچنین رییس سازمان توسعه تجارت ایران با بیان اینکه سال آینده تجارت آزاد با اوراسیا را آغاز خواهیم کرد، گفت: با تحقق این موضوع صادرات ما در این بازار به ۱۰ میلیارد دلار خواهد رسید.
علیرضا پیمانپاک بیان داشت: در بحث توسعه بازار چند گام برداشته شده است که یکی از آنها توسعه رایزنهای بازرگانی است و تقریبا در چهار ماه اخیر تعداد رایزنهای بازرگانی افزایش یافته است و در بودجه سال آینده نیز تعداد رایزنهای بازرگانی به ۳۰ رایزن افزایش یافته است.
وی افزود: به دلیل محدودیتهای حاکمیتی نمیتوان در حوزه رایزنهای بازرگانی از بخش خصوصی استفاده کرد اما سعی کردهایم دایره رایزنهای بازرگانی را افزایش بدهیم و از سایر وزارتخانهها نیز در این دایره گنجانده شده است.
پیمانپاک به مصوبات بالادستی اشاره کرد و گفت: در هفته گذشته موفق شدیم مصوباتی را از نهاد بالادستی گرفتهایم که از توان بخش خصوصی در مجموعههای مشابه رایزن استفاده کنیم و آییننامه آن در حال تدوین است.
وی با اشاره به فعال شدن مراکز تجاری در ماههای اخیر اظهار داشت: آیین ۵ مرکز تجاری در ارمنستان، ترکیه، پاکستان، امارات و آذربایجان با کمک بخش خصوصی راهاندازی شده است.
پیمانپاک افزود: درباره راهاندازی مراکز تجاری مصمم هستیم تا از توان بخش خصوصی استفاده کنیم و اگر صادرکنندگان در بازارهای هدف صادراتی به خوبی از قوانین و مقررات اطلاع داشته باشند تحریمها کارساز نخواهد شد، بنابراین مراکز تجاری ایران در خارج از کشور باید این اطلاعرسانی را به تجار در بازارهای هدف داشته باشد.
معاون وزیر صمت اظهار داشت: بحث ایجاد مرکز تجاری قزاقستان نیز در دستور کار قرار دارد و اگر این حوزهها فعال شود میتواند خلأ رایزنهای بازرگانی را پوشش دهد. پیمان پاکبیان داشت: در سوریه قبل از سفر وزیر چندین نشست هماندیشی با صادرکنندگان برگزار شد و مشکلات در کشور مقصد احصا شد و راهکارهای پیشنهادی احصا شد و سفر وزیر صمت بسیار موثر بود.
رییس سازمان توسعه تجارت ایران اظهار داشت: نشستهای مشابه با سوریه را در دو ماه آینده برای ارمنستان و عمان نیز در نظر داریم.
وی افزود: بحث استفاده از ظرفیت کمیسیونهای مشترک در توسعه بازار از دیگر برنامههای ماست و با توجه به اینکه ۲۲ کمیسیون مشترک زیرمجموعه وزارت صمت وجود دارد بنابراین از این ظرفیت استفاده خواهیم کرد.
لزوم احیای شورای عالی صادرات
رییس سازمان توسعه تجارت ایران در ادامه اظهار داشت: کارگروه لجستیک نیز تشکیل شده که در مرحله اول کلیه بنادر و کلیه مقاصد صادراتی، آسیبشناسی شده است و لذا در دو بخش کوتاهمدت و میانمدت پیشنهاداتی احصا شده است. اگر مساله لایروبی آستارا صورت گیرد ظرفیت صادراتی آستارا از ۲۰۰ هزار تن در سال به ۸۰۰ هزار تن افزایش خواهد یافت.
وی بیان داشت: باید فرماندهی واحد حوزه تجارت خارجی را با احیای شورای عالی صادرات احیا کرد و این موضوع را از دولت پیگیری میکنیم و بخش خصوصی نیز باید آن را مطالبه کند.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: در بحث تعرفهها و توافقنامهها اقداماتی انجام شده و توافقات ترجیحی با سوریه و پاکستان و افغانستان در حال پیگیری است و بحث تجارت آزاد با سوریه فعال شده است و موانع اصلی این حوزه تعرفهها و موافقنامهها بعضا ممانعت مجموعههای صنعتی وزارت جهاد بود که وزیر جهاد با دید فرابخشی به این موضوع نگاه میکنند.
وی افزود: سال آینده تجارت آزاد اوراسیا را خواهیم داشت و در صورت پیوستن به موافقتنامه اوراسیا ۱۰ میلیارد دلار بازار صادراتی برای ما خواهد داشت در حالی که اکنون حدود ۵۰۰ میلیون دلار از این بازار صادراتی
در اختیار ماست.
پیمان پاکبیان داشت: کارگروه مشترک ارزی با بانک مرکزی با کمک وزارت صمت تشکیل شده است ولی اگر سیاستهای ارزی با سیاستهای تجاری هماهنگ نباشد، سیاستهای تدوینشده منجر به کاهش صادرات میشود و باعث افزایش نرخ ارز میشود زیرا برای تولید و ایجاد ارز محدودیت ایجاد میکند. وی افزود: در سال ۹۷ تا ۱۴۰۰ علیرغم کاهش ارزش پولی ملی نتوانستیم در جهت توسعه صادرات بهره بگیریم.
اصلاح قانون ممنوعیت استقرار صنایع
همچنین استاندار تهران در این مراسم محدودیت استقرار واحد صنعتی در شعاع ۱۲۰ کیلومتری استان تهران را یکی از موانع سرمایهگذاری در استان تهران دانست و گفت: ماموریت مهم ما در دولت اصلاح قوانین است و بخشی از این قوانین دست و پاگیر را در کوتاهترین زمان ممکن اصلاح خواهیم کرد. محسن منصوری اظهار کرد: حدود ۷۰ درصد گردش مالی کشور در استان تهران است و تقریبا ۲۴ درصد از کل صنعت کشور در استان تهران قرار دارد و مجموعه خدمات استان تهران نسبت به کل کشور تعیینکننده است و این فرصت بیبدیلی برای استان تهران بهشمار میرود.
استاندار تهران افزود: بسیاری از تجارتهایی که در مرزها ثبت میشود، مبدا و مقصد آن تهران است و لذا مجموعه استانداری تهران خود را مکلف میداند که به خانواده بزرگ صادرکنندگان کمک کند.
وی با اشاره به شرایط خاص کشور بیان داشت: در شرایط سختی کشور را تحویل گرفتهایم و گلایهمند هم نیستیم و ادعا کردهایم که با این شرایط کار را تحویل میگیریم و امید داریم با همین شرایط نیز این شرایط را ارتقا دهیم.
منصوری بیان داشت: دولت هر چقدر مداخلات و اثرگذاری مستقیم خود را در تولید و تجارت را کمتر کند و به وظایف ذاتی خود از جمله امنیت بپردازد به نفع کلان کشور است.
وی در رابطه با حذف ارز ترجیحی بیان داشت: براساس مطالعات مرکز پژوهشها فقط ۱۰ درصد از این یارانه به جامعه هدف اصابت میکند و در واقعیت یارانه به تولیدکننده خارجی پرداخت میشود در حالی که اگر این پول به تولید اختصاص مییافت قطعا تحول بزرگی در حوزه صادرات و واردات و تولید ایجاد میشد. منصوری بیان داشت: دولت قبل براساس قانون باید در شش ماهه اول سال این موضوع را اصلاح میکرد اما به نظر میرسد باید در فرصت مناسب این کار اجرایی شود.
وی با بیان اینکه دولت مصمم است تغییر مکرر در تصمیمات نداشته باشد، گفت: گاهی صادرکنندگان ما مجبور به دریافت ۱۵ استعلام میشوند و وقتی به پانزدهمین استعلام میرسد اولین استعلام باطل شده است. استاندار تهران اظهار داشت: گاهی اوقات باید مجوزها را بیارزش کنیم چون معنی ندارد که یک برگ کاغذ میلیاردها تومان به واسطه یک امضا ارزش داشته باشد.
افزایش ۳۷ درصدی واردات
گفتنی است تجارت پاییزی کشور نسبت به فصل سوم سال قبل، کاهش ۹درصدی در وزن و افزایش ۲۵ درصدی در ارزش را تجربه کرده است و نسبت به فصل تابستان ۷ درصد در وزن و ۱۴ درصد در ارزش و نسبت به بهار ۱۲ درصد در وزن و ۲۸ درصد در ارزش رشد داشته است. همچنین جریان واردات در فصل سوم امسال به این صورت بوده که از مجموع ۳۰میلیون و ۱۱۹هزار تن کالای وارده به کشور به ارزش ۳۶ میلیارد و ۹۴۲ میلیون دلار در ۹ماه سال جاری، ۱۰ میلیون و ۹۸۱ هزار تن کالا به ارزش ۱۳میلیارد و ۸۲۱ میلیون دلار مربوط به پاییز بوده که نسبت به پاییز سال قبل ۳۰درصد در وزن و ۳۷ درصد در ارزش افزایش داشته است. واردات کشور در فصل پاییز نسبت به تابستان، چهار درصد در وزن و ۵/۵ درصد در ارزش بیشتر شده و نسبت به فصل بهار نیز ۲۸درصد در وزن و ۱۶درصد در ارزش رشد داشته است.